Mùa hè đã đến, các bé vui chơi ngoài trời nắng quá lâu rất dễ bị say nắng, say nóng. Say nắng, say nóng là phản ứng của cơ thể khi chơi đùa, học tập, luyện tập thể lực hay làm việc trong môi trường nóng bức, nhiệt độ cao, trong thời gian dài, thường gặp ở trẻ em, người già và những người hoạt động ngoài trời. Say nắng, say nóng có thể gây tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Khi bị nắng nóng, cơ thể sẽ có các phản ứng để giảm nhiệt độ cho cơ thể như: dãn nỡ mạch máu để máu dồn nhiều tới da làm thoát nhiệt ra ngoài; tuyến mồ hôi hoạt động mạnh, tiết ra nhiều mồ hôi, mồ hôi bay hơi để hạ nhiệt cho cơ thể. Cơ thể có khả năng điều hoà thân nhiệt ở một giới hạn nhất định để thích ứng với môi trường xung quanh. Khả năng này ở mỗi người khác nhau, người trưởng thành khỏe mạnh có sức chịu đựng tốt nhất, trái lại người cao tuổi và trẻ em sức chịu đựng kém hơn nhiều và dễ gặp nguy hiểm khi nhiễm nắng nóng. Khi sự điều hòa thân nhiệt của cơ thể không thích ứng kịp với sự thay đổi nhiệt độ tăng nhanh và cao của môi trường bên ngoài, cơ thể bị mất quá nhiều nước qua mồ hôi thì có thể gây ra những biến đổi trầm trọng trong cơ thể và có thể dẫn đến tử vong.
Hình Minh họa
Khi bị nhiễm nắng nóng vượt quá sức chịu đựng của cơ thể, bé có thể bị các bệnh như sau:
1. Say nắng, say nóng
Triệu chứng
Trẻ bị say nắng, say nóng có những triệu chứng sau:
. Da nóng, ửng đỏ
. Sốt cao trên 40 °C
. Không có mồ hôi
. Lơ mơ
. Co giật, động kinh
. Sốc
Sơ cứu
Sốt cao có thể đe dọa đến tính mạng của trẻ, do vậy cần xử trí nhanh như sau:
. Làm mát cho bé càng nhanh càng tốt. Đem bé đến chỗ mát. Lau mát cho bé bằng nước mát hoặc nước lạnh và quạt cho bé. Cần lưu ý là uống hạ sốt như Ibuprofen hoặc acetaminophen cũng có thể không làm trẻ hạ sốt
. Nếu bé hôn mê, nhúng bé vào nước lạnh có thể cứu sống bé
. Nếu bé còn tỉnh, cho bé uống một ly nước mát lạnh, uống mỗi 15 phút cho đến khi bé cảm thấy đỡ hơn
. Gọi xe cấp cứu hoặc đưa bé đến bệnh viện ngay
2. Mệt lả do nóng
Triệu chứng
Trẻ bị mệt lả do nóng có những triệu chứng sau:
. Da lạnh, nhợt nhạt
. Không sốt (nhiệt độ dưới 37.8°C)
. Ra mồ hôi
. Hoa mắt
. Ngất
. Yếu mệt.
Sơ cứu
. Đặt trẻ nằm ở nơi mát, chân nâng cao
. Cho trẻ uống một ly nước mát lạnh mỗi 15 phút cho đến khi trẻ cảm thấy đỡ hơn
. Sau khi cho trẻ uống 2-3 ly nước, mang bé đến cơ sở y tế để bác sĩ đánh giá tình trạng mất nước của bé và điều trị bù nước thích hợp.
. Vẫn tiếp tục cho bé uống nước trên đường chở bé đến cơ sở y tế.
3. Vọp bẻ do nóng
Triệu chứng
Trẻ bị vọp bẻ do nóng có những triệu chứng sau:
. Vọp bẻ nặng ở chân, tay và bụng
. Không sốt
Chăm sóc tại nhà
. Vọp bẻ do nóng là phản ứng thường gặp nhất khi ở trong môi trường quá nóng bức. Tình trạng này không nguy hiểm nên có thể chăm sóc tại nhà, không cần đưa trẻ đến cơ sở y tế.
. Cho trẻ uống một ly nước mát lạnh mỗi 15 phút cho đến khi trẻ cảm thấy đỡ hơn
. Có thể cho bé uống nước chanh muối hoặc ăn thức ăn có chứa muối như khoai tây chiên, bánh qui.
4. Phòng ngừa các bệnh do nóng
. Khi cần phải cho trẻ tập luyện ngoài trời nắng thì trước đó vài ngày nên có thời gian cho trẻ ra nắng để cơ thể trẻ quen dần với tác động của nắng nóng
. Cho trẻ uống thêm nhiều nước khi trẻ chơi đùa, học tập và luyện tập trong môi trường nóng bức
. Tránh cho trẻ chơi đùa quá lâu ngoài trời nắng, đặc biệt là khoảng từ 10 giờ sáng đến 2 giờ trưa.
. Cho trẻ mặc quần áo nhẹ, màu sáng, đội nón rộng vành sẽ giúp trẻ bớt nóng
. Tránh cho trẻ tập luyện quá sức ở ngoài trời nắng. Nếu trẻ cảm thấy khó chịu, cho trẻ ngừng ngay việc tập luyện và vào chỗ có bóng mát nghỉ ngơi
. Nếu trẻ phải thường xuyên tập luyện, học tập ngoài nắng thì nên cho trẻ giải lao sau một khoảng thời gian, cho trẻ vào chỗ có bóng mát nghỉ ngơi và uống nước.
BS Nguyên Hoa (Bệnh viện Nhi Đồng 1)
Tin liên quan: