Nhiều bệnh lý nguy hiểm về mắt có thể gây mù lòa cho trẻ. Tuy nhiên, những dấu hiệu nhận biết ban đầu khá mờ nhạt.
Mù mắt do sinh non, nhẹ cân
Bác sĩ (BS) Trần Châu Thái - Bệnh viện (BV) Nhi Đồng 1 TP.HCM cho biết, những trẻ sinh non (tuổi thai khi sinh dưới hoặc bằng 33 tuần), nhẹ cân (dưới 2kg) có nhiều nguy cơ bị bệnh lý võng mạc (VM) vì mạch máu nuôi VM chưa hoàn thiện hoặc phát triển bất thường.
Với trường hợp nặng, mạch máu VM tiếp tục phát triển bất thường, tạo thành mô sẹo gây co kéo VM, dẫn tới bong VM làm thị lực suy giảm trầm trọng. Tuy nhiên, ở giai đoạn đầu, bệnh không biểu hiện rõ rệt, khi thấy con ngươi của trẻ có màu trắng đục thì đã vào giai đoạn nặng.
Những trẻ sinh non nên khám mắt vào tuần thứ tư sau khi sinh. Chỉ có phòng khám chuyên khoa mắt mới có dụng cụ, máy móc chuyên dụng để khám đáy mắt của trẻ và phát hiện bệnh ở giai đoạn rất sớm.
Hiện có hai phương pháp điều trị: dùng laser quang đông và áp lạnh. Phương pháp áp lạnh có thể làm trẻ đau đớn mà hiệu quả không cao. Hiệu quả điều trị sẽ cao nếu bệnh được phát hiện sớm (95-98%); giai đoạn nặng tỷ lệ thành công chỉ từ 10-30%.
Nhỏ mắt cho trẻ bằng nước muối sinh lý NaCl 0,9% phòng bệnh đau mắt đỏ
Mù mắt do nhiễm ký sinh trùng
BS Nguyễn Thành Danh - Khoa Mắt, BV Nhi Đồng 2 cho biết, trẻ có thể bị bệnh về mắt do nhiễm ký sinh trùng từ loài chó (Toxocara canis). Ký sinh trùng theo lông chó bám vào tay, qua đường ăn uống xuyên qua thành ruột, vào máu và đi khắp cơ thể. Ký sinh trùng có thể tạo kén ở não, gan và các cơ quan nội tạng trong nhiều năm. Trẻ từ 4-12 tuổi dễ nhiễm Toxocara canis và không có triệu chứng rõ ràng. Khi nhiễm ký sinh trùng này, trẻ có thể đau bụng kéo dài, khó tiêu; ký sinh trùng di chuyển đến mắt có thể gây viêm mắt, ngứa, phù nề mi, cảm giác cộm xốn, đau nhức mắt. Nhẹ thì giảm thị lực với biểu hiện đồng tử có chấm nhỏ màu trắng; trường hợp nặng, VM có thể bị phá hủy, gây mất thị lực vĩnh viễn.
Bệnh chẩn đoán không dễ vì không thể tìm thấy trứng trong phân (ký sinh trùng không trưởng thành trong cơ thể người nên không đẻ trứng), cũng không thể sinh thiết nếu nang ấu trùng nằm sâu trong các mô cơ thể. Tuy nhiên, cơ thể sẽ tạo ra một loại kháng thể đặc hiệu để kháng lại các loại ký sinh trùng này nên xét nghiệm máu có thể phát hiện ra bệnh. Hầu hết những trẻ nhiễm bệnh đều có thể phục hồi nhanh chóng và không để lại di chứng nghiêm trọng nếu được điều trị sớm và đúng cách.
Các BS khuyên, nên đưa trẻ đi khám mắt định kỳ sáu tháng/lần để phát hiện sớm các bệnh lý về mắt.
Nạo vét hốc mắt vì ung thư võng mạc
BS Ngô Thị Thanh Thủy - Trưởng khoa Nội 3, BV Ung Bướu TP.HCM cho biết, mỗi tháng khoa này tiếp nhận khoảng năm ca bệnh mới bị ung thư VM, phần lớn ở giai đoạn trễ, phải hóa trị sau khi khoét bỏ nhãn cầu. Nhiều trường hợp mắt đã lồi, phải tiến hành nạo vét hốc mắt và xạ trị. Hiện, chưa tìm ra nguyên nhân gây bệnh, chỉ biết rằng có khoảng 30% trường hợp di truyền từ gia đình; 70% có thể do đột biến gen. Bệnh thường để lại các di chứng nặng nề nếu phát hiện trễ như gây mù, tử vong do khối u di căn lên hốc mắt, hệ thần kinh trung ương, xương sọ, gan, thận, dây thần kinh thị giác…
Ung thư VM là bệnh nguy hiểm. Cách phòng bệnh tốt nhất vẫn là đưa trẻ đến khám định kỳ tại chuyên khoa mắt sáu tháng/lần để phát hiện sớm bệnh. Thường xuyên quan sát, theo dõi mắt của trẻ, nếu phát hiện đồng tử có chấm trắng, lé, thị lực mờ nên đưa trẻ đi khám ngay.
Báo Phụ Nữ Thành Phố Hồ Chí Minh