Bài viết của Hoàng văn Quyên, Chứng chỉ Ngôn ngữ trị liệu - Bệnh viện Nhi Đồng 1
Với xã hội phát triển hiện nay hầu hết các bậc phụ huynh đều lo cho trẻ của bạn ăn no, mặc đẹp và phát triển thể chất một cách tối ưu nhất. Trong số đó có không ít các bậc phụ huynh còn rất quan tâm đến sự phát triển ngôn ngữ và tiếng nói trẻ đang trong độ tuổi phát triển. Nhiều bậc phụ huynh vẫn chưa nhận diện một cách rõ ràng về sự phát triển ngôn ngữ của trẻ có nằm trong giới hạn bình thường hay không. Câu hỏi này, với Chuyên viên Ngôn ngữ trị liệu đang làm trong lĩnh vực Nhi khoa như chúng tôi đã thường xuyên được các bậc phụ huynh đề cập đến. Tuy nhiên tính đến thời điểm này tại Việt Nam vẫn chưa có một công trình nghiên cứu nào để cho ra một chuẩn phát triển ngôn ngữ bình thường của trẻ em nói tiếng Việt ở độ tuổi từ 0 đến 3 tuổi.
Vì vậy để giúp cho các bậc phụ huynh và người chăm sóc biết được cách nhận diện mốc phát triển ngôn ngữ bình thường của trẻ em từ 0 đến 3 tuổi, chúng tôi sẽ giới thiệu đến Qúy phụ huynh Mốc phát triển ngôn ngữ bình thường ở trẻ từ 0 đến 3 tuổi của trẻ em nói tiếng Anh được dịch ra tiếng Việt, (nguồn: Global Foundation For Children With Hearing Loss của Hoa Kỳ và Language development của Tiến sỹ Ngôn ngữ trị liệu người Úc). Với kinh nghiệm làm việc trên lâm sàng trong lĩnh vực Nhi khoa, chúng tôi nhận thấy rằng chuẩn phát triển ngôn ngữ từ nguồn tài liệu này khá tương đồng với trẻ em Việt Nam nói tiếng Việt.
Để giúp Qúy phụ huynh dễ dàng nhận biết được trẻ của bạn đang nằm trong mốc phát triển ngôn ngữ bình thường hay trẻ của bạn đang bị giới hạn ở một lĩnh vực nào trong mốc phát triển. Chúng ta sẽ hiểu một cách nôm na về thuật ngữ “Ngôn ngữ” là một dạng mã hóa xã hội chung hoặc là hệ thống chung đại diện cho các khái niệm thông qua việc sử dụng các biểu tượng tuỳ ý và các quy tắc kết hợp của các biểu tượng này” (nguồn: Owens, 2008, p. 4). Ngôn ngữ là một hệ thống phức tạp và linh hoạt của các biểu tượng, được sử dụng dưới nhiều hình thức cho tư duy để giao tiếp. Việc học và sử dụng ngôn ngữ một cách hiệu quả được quyết định: yếu tố nhận thức, tâm lý, môi trường, giáo dục, động lực và các yếu tố vai trò văn hóa xã hội. Ngôn ngữ có thể là có lời hoặc không lời, có hai lĩnh vực trong ngôn ngữ, đó là ngôn ngữ tiếp nhận (ngôn ngữ hiểu) và ngôn ngữ diễn đạt.
Vậy “Ngôn ngữ hiểu” là năng lực, kiến thức, hiểu thông tin bằng đường thính giác và xử lý thông tin đó. Ví dụ thực hiện theo yêu cầu: đưa cho mẹ cái nón. Khi đó trẻ hiểu trẻ chỉ việc lấy đúng cái nón đưa cho mẹ ngay mà trẻ không cần nói gì cả.
Còn “Ngôn ngữ diễn đạt” là sử dụng ngôn ngữ có lời hoặc ngôn ngữ không lời hoặc văn bản. Ví dụ trẻ có thể nói hoặc chỉ trỏ hoặc ra dấu hiệu hoặc ghi ra trên giấy…
Hy vọng đây là nguồn tư liệu bạn có thể tham khảo, đối chiếu với sự phát triển ngôn ngữ của con bạn và đồng thời bạn cũng có thể kết hợp so sánh trẻ của bạn với các trẻ khác đồng trang lứa đang sống chung cộng đồng của bạn hoặc các trẻ khác học cùng lớp. Trong quá trình chăm sóc trẻ của bạn, nếu bạn gặp khó khăn về việc nhận biết mốc phát triển ngôn ngữ của trẻ, bạn có thể lien hệ với chúng tôi. Với tư cách là Chuyên viên Ngôn ngữ trị liệu đang làm việc trong lĩnh vực Nhi khoa, chúng tôi sẽ lượng giá và tư vấn sự phát triển ngôn ngữ trẻ của bạn một cách tốt nhất.
Mời Qúy phụ huynh đón đọc bài viết về Mốc phát triển về lời nói của trẻ em bình thường từ 0 đến 6 tuổi trong thời gian tới.