Bài tập phát triển kỹ năng tư duy
1.- Tìm ra một đồ vật được giấu
TM số 53: Tìm ra đồ vật được cất giấu
Dụng cụ:
– Một ly nhựa không trong suốt (không để thấy vật ở bên trong),
– Hay là một chiếc khăn dày,
– Một đồ chơi mà trẻ em rất thích.
Cách làm:
– Bạn làm những cử động cất giấu trước mặt trẻ em,
– Lấy đồ chơi cất giấu ở dưới chiếc khăn, hay là dưới cái ly lật ngược,
– Bảo trẻ em tìm lại đồ chơi,
– Nếu trẻ em không tìm, bạn lấy khăn hoặc ly nhựa che lại một phần nửa đồ chơi mà thôi.
Địa hạt: Kỹ năng Tư duy và hiểu biết.
Chấm điểm:
– (+) Tìm ra đồ chơi, một cách dễ dàng,
– (+/-) Tìm 2 lần hay là chỉ tìm ra, khi đồ chơi được che giấu một nửa,
– (-) Không tìm.
2.- Tiên liệu những điều đã thành quen thuộc
TM số 141 : Đoán trước những điều đã thành quen thuộc
Dụng cụ : Một chiếc khay, hay hộp, để sắp xếp lại các dụng cụ, sau khi mỗi tiết mục hoàn tất.
Cách làm :
– Suốt thời gian Lượng Giá, sau mỗi TM, khi có dụng cụ, chúng ta sắp xếp các dụng cụ vào trong một chiếc hộp lớn.
– Khi làm như vậy, chúng ta yêu cầu trẻ em cùng làm, giúp đỡ chúng ta,
– Trong TM số 141, chúng ta ghi nhận kết quả : Trẻ em có hiểu và tự động xếp lại các dụng cụ, như đã làm từ đầu không ?
Địa hạt : Kỹ năng Tư duy.
Chấm điểm :
– (+) Sau độ 10 TM, trẻ em đã hiểu và tự động làm, không cần người lớn yêu cầu,
– (+/-) Trẻ em đã hiểu, sau một thời gian dài hơn 2 hoặc 3 lần. Chỉ hiểu sau thời gian nghỉ giải lao ở giữa,
– (-) Cho đến cuối giờ, trẻ em vẫn không tự động sắp xếp.
3.- Biết CHO, khi có người XIN
TM số 117 : Biết cho, khi có người yêu cầu
Dụng cụ : Dùng lại các vật dụng và hình ảnh trong TM số 115.
Cách làm :
– Trong một chiếc hộp trong suốt, ở trước mặt trẻ em, có sẵn 7 vật dụng trẻ em đã biết,
– Bạn đưa tay và xin : « Hãy lấy cho thầy chiếc giày »,
– Nếu trẻ em bất động, không hiểu, bạn cầm lên hình ảnh chiếc giày và lặp lại lời yêu cầu : « Hãy lấy cho thầy chiếc giày ».
Địa hạt : Kỹ năng Tư duy.
Chấm điểm :
– (+) Trẻ em biết cho 3 vật dụng, không cần phải thấy 3 hình ảnh,
– (+/-) Trẻ em cho 1 đồ vật, không cần có hình ảnh được đưa ra trước mặt. Hay là cho 3 đồ vật, có hình ảnh giới thiệu,
– (-) Không lấy và cho, mặc dù có hình ảnh trợ giúp và giới thiệu.
4.- Phân biệt 2 đồ vật khác nhau
TM số 98: Phân biệt và chọn lựa 2 loại đồ vật khác nhau
Dụng cụ:
– 6 khối vuông cùng màu,
– 6 con cờ màu đen,
– 2 hộp nhựa trong suốt hay là bằng thủy tinh.
Cách làm:
– Để làm mẫu, bạn bỏ một khối vuông trong một hộp, một con cờ đen trong hộp kia,
– Bảo trẻ em: “Em hãy bỏ khối vuông với khối vuông, bỏ cờ đen với cờ đen”,
– Sau đó bạn đưa cho trẻ em hoặc là 1 con cờ đen hoặc là 1 khối vuông, không theo một thứ tự cố định nào cả,
– Lưu ý trẻ em: “trong 4 lần đầu, em có thể sửa lại, nếu em thấy em sai. Sau 4 lần, em không còn được thay đổi”.
Địa hạt: Kỹ năng Tư duy.
Chấm điểm:
– (+) Trẻ em làm đúng 6 lần cho cả 2 loại,
– (+/-) Làm đúng 4 lần,
– (-) Không làm hay là làm mà kết quả ở dưới 4 lần.
5.- Xếp đúng đồ vật cụ thể với hình ảnh
TM số 115: Sắp xếp đồ vật cụ thể lên đúng với hình ảnh
Dụng cụ:
– 7 vật dụng: chiếc giày, ly nhựa, bàn chải đánh răng, cây bút chì, kéo, lược,
– 7 hình ảnh của các vật dụng trên đây: cùng màu, cùng hình thể, cùng cỡ lớn.
Cách làm:
– Lần thứ nhất: Bạn hãy chứng minh cách làm với 1 vật dụng và một tấm hình: lấy vật dụng đặt lên trên tấm hình,
– Lần thứ hai: Đặt trước mặt trẻ em 2 tấm hình, và đưa cho trẻ em 2 vật dụng được trình bày trên 2 tấm hình. Lần nầy, nếu trẻ em làm sai, bạn co thể sửa lại cho trẻ em thấy.
– Sau lần thứ hai, từ từ trải ra 2 tấm hình và đưa cho trẻ em 2 đồ vật có liên hệ.
– Và cứ như vậy cho đến hết.
Địa hạt: Kỹ năng Tư duy.
Chấm điểm :
– (+) Trẻ em sắp xếp đúng 5 lần,
– (+/-) Làm đúng 2 lần,
– (-) Không làm, hay là làm sai tất cả.
6.- Chỉ các phần khác nhau trên thân thể
TM số 17: Đưa tay chỉ những phần thân thể của chính mình
Dụng cụ: Không có.
Cách làm:
– Không chứng minh trước,
– Chỉ yêu cầu trẻ em đưa tay sờ: Mắt, Mũi, Tai, Miệng của mình.
Địa hạt: Kỹ năng tư duy và hiểu biết.
Chấm điểm:
– (+) Chỉ hay là đụng đến 3 phần,
– (+/-) Chỉ hay là đụng đến 1 phần mà thôi,
– (-) Không làm gì cả.
7.- Chỉ các phần khác nhau trên con rối hay búp bê
TM số 16: Đưa tay chỉ những phần thân thể của con múa rối
Dụng cụ: Con múa rối chó hoặc mèo.
Cách làm:
– Chính người lớn mang chiếc găng múa rối vào tay mình,
– Đưa tay có mang găng lại gần trẻ em,
– Yêu cầu trẻ em chỉ hay là đụng đến các phần thân thể của con múa rối như: tay, mắt, mũi, tai và miệng.
Địa hạt: Tư duy và Hiểu biết.
Chấm điểm:
– (+) Chỉ đúng 3 phần,
– (+/-) Chỉ đúng hay là có cử chỉ đưa tay hướng đến bất kỳ 1 phần nào,
– (-) Không làm một cử động nào cả.
8.- Biết thi hành mệnh lện đơn sơ
TM số 131 : Thi hành mệnh lệnh ( chỉ bằng ngôn ngữ)
Dụng cụ : Không có.
Cách làm :
– Chỉ dùng lời nói, không làm cử điệu,
– Những mệnh lệnh sau đây :
1- Ngồi xuống,
2- Đứng lên,
3- Đến đây,
4- Đưa cho thầy…
5- Không đụng tới…
6- Mở cửa ra.
Địa hạt : Kỹ năng Tư duy.
Chấm điểm :
– (+) Trẻ em hiểu và thi hành 3 mệnh lệnh,
– (+/-) Thi hành 1 mệnh lệnh.
– (-) Không thi hành.
9.- Dùng cử điệu mô tả các đồ vật
TM số 118 : Biết dùng điệu bộ giải thích cách dùng của mỗi đồ vật
Dụng cụ :
5 vật dụng
– Một chiếc ly nhựa,
– Một cái muỗng,
– Một bút chì,
– Một cái lược,
– Một cái kéo.
Cách làm :
– Cầm đưa ra trước mặt trẻ em một vật dụng,
– Đặt câu hỏi cho trẻ em : « Em dùng đồ vật nầy để làm gì ? Làm cử chỉ giải thích cho thầy cách em làm »,
– Chứng minh cho trẻ em một lần, nếu trẻ em không biết cách làm.
Địa hạt : Kỹ năng Tư duy.
Chấm điểm :
– (+) Trẻ em biết dùng điệu bộ giải thích 4 vật dụng,
– (+/-) Biết làm với 1 vật dụng mà thôi,
– (-) Không làm.
10.- Phân biệt LỚN và NHỎ
TM số 28 : Biết phân biệt Lớn và Nhỏ, thay vì dùng ngôn ngữ
Dụng cụ : Như trong TM số 27.
Cách làm:
– Để 2 bao tay trước mặt trẻ em,
– Bảo trẻ em lần thứ I: “Lấy đưa cho thầy chiếc bao tay nhỏ”,
– Sau khi để bao tay lại chỗ cũ, yêu cầu trẻ em: “Lấy đưa cho thầy bao tay lớn”,
– Lặp lại lần thứ II, những lời yêu cầu như trước đây.
Địa hạt: Khả năng tư duy và hiểu biết.
Chấm điểm:
– (+) Biết làm đúng trong cả 2 lần,
– (+/-) Trong 4 lần yêu cầu, chỉ biết làm đúng 1 lần,
– (-) Không làm hay là làm không đúng lần nào cả.
11.- Thi hành chỉ thị chỉ được diễn tả bằng ngôn ngữ
TM số 128: Biết thi hành chỉ thị (ý kiến của người lớn)
Dụng cụ: 4 vật dụng sau đây:
– 1 trái banh,
– 1 ly nhựa,
– 1 con chó (múa rối),
– 1 hộp lớn đựng ly.
Cách làm:
– Để các dụng cụ trên bàn, trước mặt trẻ em,
– Bảo trẻ em: “Em hãy làm điều thầy yêu cầu”,
– Điều thứ nhất: Gõ nhẹ vào hộp,
– Điều thứ hai: Vuốt ve con chó,
– Điều thứ ba : Đứng dậy và nhảy,
– Điều thứ bốn : Bỏ ly vào hộp, sau đó ngồi xuống,
– Điều thứ năm : Gõ cửa, và sau đó đưa tay đụng vào vách.
Địa hạt : Kỹ năng Tư duy.
Chấm điểm :
– (+) Trẻ em biết thi hành 4 yêu cầu,
– (+/-) Biết thi hành 1 yêu cầu, hay là một phần trong 2 mệnh lệnh,
– (-) Không thi hành, không hiểu, không làm.
12.- Thi hành một mệnh lệnh có 2 phần đi theo nhau
TM số 97: Biết thi hành một mệnh lệnh gồm có 2 vế
Dụng cụ: Một ly nhựa và các khối vuông.
Cách làm:
– Trước hết yêu cầu trẻ em chú ý nhìn và nghe,
– Bảo trẻ em: “Lấy một khối vuông bỏ vào ly nhựa, sau đó cầm ly nhựa để xuống đất”,
– Lặp lại mệnh lệnh sau một lúc, nếu trẻ em gặp khó khăn, không hiểu,
– Khi trẻ em bắt đầu thi hành mệnh lệnh, người lớn hoàn toàn giữ thinh lặng, không nói hay là không làm thêm bộ điệu.
Địa hạt: Kỹ năng Tư duy.
Chấm điểm:
– (+) Trẻ em làm đúng cả 2 vế của mệnh lệnh,
– (+/-) Trẻ em thi hành mệnh lệnh, nhưng bỏ sót hoặc vế đầu, hoặc vế sau, đảo ngược thứ tự, hay là bỏ 2 khối vào ly,
– (-) Không làm được.
13.- Dùng điệu bộ tả một hình ảnh
TM số 110: Trình bày bằng điệu bộ, cử chỉ… cách dùng của một đồ vật
Dụng cụ: Một số hình ảnh của 5 vật dụng như ; – chiếc còi, – trái banh, – cái trống, -chìa khóa, – cái cưa.
Cách làm:
– Chọn một tấm hình và đưa cho trẻ em nhìn,
– Bảo trẻ em: “Đồ vật nầy dùng để làm gì? Em thử đưa tay làm dấu, giải thích cho thầy biết”,
– Nếu trẻ em gặp khó khăn, hãy chứng minh cho trẻ em, cách dùng của đồ vật đầu tiên.
Địa hạt: Kỹ năng Tư duy.
Chấm điểm:
– (+) Trẻ em dùng điệu bộ giải thích cách dùng của 5 đồ vật.
– (+/-) Chỉ làm được l lần,
– (-) Không làm được gì cả.
14.- Phân biệt 3 hình: Tròn, vuông và tam giác
TM số 22 : Biết nhận ra tên gọi của 3 hình
Dụng cụ : Dùng lại 3 hình : tròn, vuông và tam giác.
Cách làm : bảo trẻ em :
– Hãy đưa cho thầy hình tròn…
– Hay là : Em cầm lấy hình vuông…
– Hay là : Hình tam giác ở đâu ?…
Địa hạt : Tư duy và Hiểu biết.
Chấm điểm :
– (+) Chỉ, cầm hay là đưa đúng 3 hình,
– (+/-) Chỉ làm đúng 1 hình mà thôi,
– (-) Không làm gì cả.
15.- Nhận biết các hình ảnh trong một cuốn sách
TM số 121 : Nhận biết các hình ảnh
Dụng cụ : Một cuốn sách có hình ảnh, như trong TM số 120.
Cách làm :
– Bạn mở sách ra trang đầu, đưa tay chỉ cho trẻ em từng tấm hình và gọi tên,
– Sau đó, để sách trước mặt trẻ em và hỏi : « Con bò đâu, chỉ cho thầy ? Con vịt ?… »
Địa hạt : Kỹ năng Tư duy.
Chấm điểm :
– (+) Trẻ em nhận biết ít nhất 14 hình ảnh,
– (+/-) Nhận biết ít nhất 1 hình ảnh,
– (-) Không nhận biết hình ảnh nào cả.
16.- Nhận biết 5 màu sắc khác nhau
TM số 34: Biết phân biệt các màu
Dụng cụ: Năm đĩa có 5 màu.
Cách làm:
– Đặt để trên bàn, trước mặt trẻ em, 5 đĩa tròn bằng giấy, có 5 màu khác nhau,
– Yêu cầu trẻ em: “Hãy lấy đưa cho thầy đĩa màu đỏ”,
– Có thể dùng những cách nói tương đương: “Ở đâu? Chỉ cho thầy màu…”,
– Để lại trên bàn vào chỗ cũ chiếc đĩa, và tiếp tục đặt câu hỏi về những màu khác.
Địa hạt: Kỹ năng Tư duy.
Chấm điểm:
– (+) Biết đưa tay chỉ đúng 5 màu,
– (+/-) Biết chỉ đúng 1 màu,
– (-) Không làm được.
17.- Chơi tác động qua lại giữa 2 con rối
TM số 18: Trò chơi “Thiết lập quan hệ hai chiều”
Dụng cụ:
Hai con múa rối chó và mèo.
Cách làm:
– Trao cho trẻ em một con múa rối,
– Người lớn mang vào tay con kia,
– Bạn bảo: “Bây giờ chó và mèo chơi với nhau”,
– Nếu trẻ em không biết làm gì, bạn đề nghị: ăn với nhau, nhảy với nhau…
Địa hạt: Kỹ năng tư duy và hiểu biết.
Chấm điểm:
– (+) Hai con múa rối trao đổi qua lại,
– (+/-) Trẻ em tìm cách chơi với con múa rối của mình hay là với con múa rối trong tay của người lớn, nhưng hai con múa rối không chơi với nhau,
– (-) Không chơi, không làm gì cả.
18.- Sắp xếp vừa theo màu và hình
TM số 114: Phân biệt, chọn lựa, sắp xếp các tấm hình theo 1 trong 2 tiêu chuẩn khác nhau là màu sắc và hình thể
Dụng cụ:
– 12 tấm hình,
– Các tấm hình trình bày 4 hình thể khác nhau: vuông, tròn, thoi và tam giác,
– Các tấm hình có 3 màu sắc khác nhau: xanh lục. đỏ và tím.
Cách làm:
– Trải cả 12 tấm hình ra bên cạnh nhau, trước mặt trẻ em,
– Bảo trẻ em: “Em hãy sắp xếp các loại hình với nhau”,
– Nếu trẻ em lúng túng, trình bày một lần cách làm như sau: sắp xếp các hình tam giác lại với nhau hay là các hình màu xanh lục lại với nhau.
Địa hạt: Kỹ năng Tư duy.
Chấm điểm:
– (+) Trẻ em biết sắp xếp cả 12 tấm hình, hoặc theo tiêu chuẩn hình thể, hoặc theo tiêu chuẩn màu sắc,
– (+/-) Cần chứng minh mới làm, có thử sắp xếp lại với nhau, nhưng không biết phân biệt theo tiêu chuẩn rõ ràng,
– (-) Bất động, không thử.
19.- Lắp ráp hình đứa con trai
TM số 89 : Lắp ráp một hình người
Dụng cụ :
– Một tấm khung,
– 8 phần thân thể của một bé trai.
Cách làm :
– Đặt tấm khung và 8 phần thân thể trước mặt trẻ em,
– Dùng một phần lắp vào khung cho đúng chỗ và khít khang,
– Lấy ra lại phần vừa được dùng, và bảo trẻ em : « Em hãy ráp tất cả lại thành hình người ».
– Nếu trẻ em không làm được, bạn hãy chứng minh với tất cả 8 phần.
– Sau đó, lấy ra lại tất cả và bảo trẻ em làm.
Địa hạt : Kỹ năng Tư duy.
Chấm điểm :
– (+) Trẻ em lắp ráp được tất cả, không cần chứng minh,
– (+/-) Lắp ráp được ít nhất 2 phần, hay là cần có chứng minh trước.
– (-) Không làm được.
20.- Lắp ráp hình con mèo
TM số 29 và 30: Lắp ráp hình con mèo
Dụng cụ: Hình con mèo có 4 mảnh khác nhau.
Cách làm:
– Để 4 mảnh hình con mèo một cách lộn xộn, tách rời khỏi nhau ở 4 vị trí, trước mặt trẻ em,
– Bảo trẻ em: “Em hãy ghép lại với nhau”,
– Sau một lúc, nếu trẻ em vẫn bất động, người lớn chứng minh cho trẻ em cách làm,
– Đoạn bảo trẻ em: “Hãy làm giống như thầy vừa làm”.
Địa hạt:
– TM số 29: Khả năng Tư duy,
– TM số 30: Phối hợp mắt và tay.
Chấm điểm:
– (+) Biết ghép lại 4 mảnh thành hình con mèo, không cần người lớn chứng minh trước,
– (+/-) Ghép lại 2 hình với nhau, hay là cần có người lớn chỉ bày cách làm, mới làm,
– (-) Không làm và không thử làm
21.- Nhận biết đồ vật bằng xúc giá
TM số 88 : Tìm ra các vật dụng, khi nghe tên mà thôi
Dụng cụ : Dùng lại y nguyên các vật dụng, như trong TM số 87.
Cách làm :
– Bạn chỉ gọi tên vật dụng,
– « Hãy tìm và lấy ra quả banh ».
Địa hạt : Khả năng Tư Duy.
Chấm điểm :
– (+) Trẻ em lấy ra đúng 4 vật,
– (+/-) Chỉ lấy ra đúng 1 vật,
– (-) Không lấy ra đúng vật nào.
22.- Phân biệt số lượng giữa 2 và 6
TM số 96: Hãy đưa cho thầy các khối
Dụng cụ: 8 khối cùng màu.
Cách làm:
– Lần thứ nhất: “Hãy đưa cho thầy 2 khối”,
– Lần thứ hai: “Hãy đưa cho thầy 6 khối.
Địa hạt: Kỹ năng Tư duy.
Chấm điểm:
– (+) Trẻ em biết đưa 2 và 6 khối cho người lớn,
– (+/-) Trong 2 lần chỉ làm đúng 1 lần: hoặc đưa đúng 2, hoặc đưa đúng 6,
– (-) Không hiểu, không làm.
23.- Viết ra tên của mình
TM số 85 : Viết ra tên của mình
Dụng cụ : Giấy và bút.
Cách làm :
– Em hãy viết ra tên của em »,
– Sau một hồi, nếu trẻ em không làm, người lớn viết ra tên của trẻ em, trên một tờ giấy, và bảo trẻ em : « Em hãy viết tên em như thế nầy ».
Địa hạt : Kỹ năng Tư duy.
Chấm điểm :
– (+) Trẻ em viết ra đúng tên mình, không cần có cách trình bày trước,
– (+/-) Trẻ em viết ra, nhưng có những điểm sai và thiếu. Hay là trẻ em cần người lớn trình bày trước,
– (-) Không viết ra được.
24.- Nhận biết 9 chữ cái
TM số 82: Bảo trẻ em đưa tay chỉ, khi chúng ta gọi tên mỗi chữ
Dụng cụ: 9 chữ cái hay chữ hoa: H, I, V, D, U, E, Y, S, G.
Cách làm:
– “Hãy lấy đưa cho thầy chữ S”,
– Lặp lại lời yêu cầu, với 8 chữ kia.
Địa hạt: Kỹ năng Tư duy.
Chấm điểm:
– (+) Trẻ em đưa tay chỉ đúng tất cả 9 chữ,
– (+/-) Chỉ đúng ít nhất 2 chữ,
– (-) Không làm hay là không chỉ đúng chữ nào cả.
25.- Ghép lại 6 phần khác nhau của con bò
TM số 31: Lắp ráp lại hình con bò
Dụng cụ: Hình con bò được chia cắt ra thành 6 mảnh khác nhau.
Cách làm:
– Để hình con bò trước mặt trẻ em, với 6 mảnh khác nhau được trình bày một cách lộn xộn,
– Nói với trẻ em: “Đây là hình con bò, em hãy ghép các mảnh lại với nhau”,
– Chứng minh cách làm một lần, sau một lúc chờ đợi, nếu trẻ em không biết phải làm thế nào.
Địa hạt: Khả năng Tư duy.
Chấm điểm:
– (+) Làm đúng hoàn toàn,
– (+/-) Chỉ ghép đúng 2 mảnh, hay là phải chờ có chứng minh cách làm,
– (-) Không làm hay là làm không được, mặc dù có chứng minh.
26.- Thi hành chỉ thị được viết ra trên trang giấy
TM số 140 : Đọc và thi hành những chỉ thị được viết ra
Dụng cụ :
– Một tấm giấy có ghi sẵn một câu để đọc : « Bé Mai nhặt trái banh và bỏ vào hộp »,
– Một trái banh,
– Một cái hộp.
Cách làm :
– Soạn sẵn và để trước mặt trẻ em 3 dụng cụ trên đây,
– Bảo trẻ em đọc tấm giấy, trong im lặng,
– Khi trẻ em đọc xong, bảo trẻ em : « Em hãy làm như bé Mai đã làm ».
Địa hạt : Kỹ năng ngôn ngữ.
Chấm điểm :
– (+) Trẻ em bỏ trái banh vào hộp,
– (+/-) Trẻ em chỉ cầm trái banh lên nhìn,
– (-) Không làm gi, không hiểu.